DOĞRAMA ÇEŞİTLERİ

 

Küp doğrama:

Çorba, sulu yemekler veya böreklerde kullanmak için, sebzeleri öncelikle uzun ince doğrayın. Çubuk şeklindeki sebzeleri tavla zarı iriliğinde küp küp kesin.

 

Yarım ay:

Sebzeleri boylamasına ikiye bölün ve 1-2 mm kalınlığında yarım ay doğrayın. Arzuya göre sebzeleri biraz daha kalın dilimleyebilirsiniz.

 

Yarım ay (piyaz) doğrama:

Soğanı ortadan ikiye bölün. Soğanın düz tarafını tahtanın üzerine koyup yanlarından dilimleyin. Yarım ay şeklinde doğradığınız bu soğanları, fotoğrafta olduğu gibi bıçakla üzerinden geçip yemeklik de doğrayabilirsiniz.

 

Kuşbaşı:

Sebzeleri, öncelikle uzunlamasına dörde bölün. Sonrasında iri küp olacak şekilde 1-1.5 cm kalınlığında kesin. Bu doğrama şekli "yemeklik doğrama" olarak da bilinir.

 

Jülyen:

Sebzelerin hemen hemen tamamı jülyen doğrama için uygundur. Jülyen doğrama için, sebzeyi önce boylamasına ikiye kesin. Sonrasında uzun ince dilimler halinde doğrayın.

 

Dilim doğrama:

Havucu ve diğer sebzeleri, hiç parçalamadan göz kararı 1-2 mm kalınlığında kesin. Kullanacağınız yemeğe göre dilimleri daha kalın kesebilirsiniz.

 

Yemeklik Doğrama:

Bütün soğana, bıçakla birkaç yerinden derinlemesine çentik atın. Bıçağı yanlamasına tutup, dilim keser gibi soğanı bitirene kadar doğrayın. Aynı işlemi elinizde yapmak yerine, kesme tahtası da kullanabilirsiniz.

Doğrama Şekillerininin Uluslararası İsimleri

                                                                        

Mire poix (Mir-pua):

Mire poix hem lezzet verici bir karışım, hem de iri parçalar halinde bir doğrama usulüdür. Parçaların tamamı muntazam küp veya küpe yakın eşit ölçülere sahip olmalıdır. 3–4 tanesi bir yemek kaşığına sığacak büyüklükte olmalıdır. Soğan, kereviz, kereviz kabukları, pırasa ve defneyaprağından oluşan gruba bu isim verilir. Temel soslarda, çorbalarda, patates garnitürlerinde, et yemeklerinde, çeşitli sebzelerin etlerin ve kök sebzelerin doğranma şeklidir. Çeşitli baharatlar (mercan, kök, kekik) doğranır. Çeşitli sosların ön hazırlığında kullanılır. Braise usulü hazırlanan yiyeceklerin (önce az yağda kızartılıp sonra demi glace sosta pişirilen yemekler) ön hazırlıklarında kullanılır. Mire poix kullanıldığı yerlere göre iki şekilde hazırlanır. (Bu doğrama şekli, aynı zamanda kuşbaşı olarak da bilinir.)

a)Beyaz mire poix: 

Mirepoix sebzelerin beyaz kısımları kullanılarak hazırlanır. Kullanıldığı yerler; berrak çorbalarda, beyaz soslarda, beyaz etten hazırlanan yemeklerde ve su ürünlerinden hazırlanan yemeklerin hazırlama sularında kullanılır.

b)Normal mire poix: 

Mirepoix sebzelerin kabuk ve yeşil kısımlarının da kullanılmasıyla hazırlanır. Kullanıldığı yerler; kahverengi fondlarda kullanılır.

Macedonie (Makedon, Macedon) doğrama: 

Mirepoix doğramanın küçüğüdür. Ezilen süzülen çorbalar ve soslarda kullanılır. Jardin doğrama şeklinin daha iri doğranmış halidir. Bir yemek kaşığına 8-10 tane gelecek şekildedir. Yerine göre çiğ ve pişmiş etlerin doğranmasında kullanılır. Bunun dışında; çeşitli et ve sebze yemeklerinin hazırlanmasında kullanılır.

Julienne doğrama: 

Yarım veya bir bıçak sırtı kalınlığında, yaklaşık 3-4 cm uzunluğunda, ince çubuklar halinde ve aynı kalınlık ve boylarda doğrama şeklidir. Her tür çeşit sebzelerde kullanılan bu doğrama şeklinde; önce eşit ince plakalar kesilir. Soğanın piyaz şeklinde doğranması jülyen doğrama şeklindedir. Bu kesimde sebzelerin hepsi eşit kalınlıkta olmalıdır.Kullanıldığı yerler: çorbalarda, soğuk ordövr tabaklarının süslemelerinde, et yemeklerinin yanında, sebze garnitürlerinde ve salatalarda.

Brunoise (brunoaz) (toplu iğne başı): 

En küçük doğrama şeklidir. Sıçan dişi de denir. Bütün parçaların aynı büyüklükte olmasına dikkat edilir. Bunu sağlamak için sebzeler önce julienne şeklinde doğranır, daha sonra brunoise şekline getirilir. Consomelerde, et yemeklerinin yanında sebze garnitürlerinde ve salatalarda kullanılır. Toplu iğne başı büyüklüğünde en küçük doğrama şeklidir. Bütün parçaların aynı büyüklükte olması önemlidir. Çeşitli çorbaların ön hazırlığında, süslemelerde ve garnitür olarak kullanılır.

Dice (Days) veya Peysone (Peyzan) :

1 cm 2 yüzeyinde ve bıçak sırtı kalınlığında doğrama şeklidir. Çeşitli yöresel çorbaların, garnitürlerin ve yemeklerin hazırlanmasında ve salataların ön hazırlığında kullanılır.

Matignan : 

Peyzan doğrama şeklinin gelişigüzel doğranmış halidir. Çabuk pişmesi istenen yemeklerde sebzeler ve etler bu şekilde doğranır.

Botamets Sticks (Batanet Stik) : Yarım santimetrekare kesitinde 4-5 cm uzunluğunda kare prizmalar şeklinde doğrama şeklidir. Hazır patates kızartmaları bu şekildedir. Kereviz, kırmızı pancar, havuç, patates uygun sebzelerdir. Süsleme içinde kullanılır.

Vichy (Vişi) (halka) :

Peyzan doğrama şeklinden daha geniş. Yuvarlak ve bıçak sırtı kalınlığında halkalar şeklinde doğrama şeklidir. Havuç, kabak, salata bu şekilde doğranabilir. Kullanıldığı yerler; ince havuç, kabak, salatalık gibi sebzelerden yapılan salatalarda, garnitürlerde, süslemelerde kullanılır. Bazen de, garnitür ile aynı ismi alır. Örneğin; carrotes vichy gibi.

Jordiniere (Jardin) : 

Burnuaz doğrama şeklinin biraz daha iri doğranmış halidir. İri burnuazda denilebilir. Bu usul çeşitli et ve sebze yemeklerine isim verir. Bu doğrama şekli, çeşitli et ve sebze yemeklerinde kullanılır.

Paysanne (veya dice)

Bu doğrama yöntemi iki isimlidir. Bıçak sırtı kalınlığında, 1 cm2 yüzeyinde doğrama usulüdür. Bütün parçaların aynı büyüklükte olmasına dikkat edilir. Tüm sebzeler bu yöntemle doğranabilir. Kullanıldığı yerler; consomeler garnitür olarak kullanılan sebzeler ve salatalardır.

Batonnnet (batonet) (parmak)1/2 veya 1 cm2 kesidinde, yaklaşık 4-5 cm uzunluğunda, kare prizma şeklindeki doğrama usulüdür Havuç, patates, kereviz gibi sebzelerden yapılan garnitürlerin doğranmasında kullanılır.

Bouget Garnie (Buket Garni) veya Herb Bouget (Hörbs buket) :Özel koku ve lezzeti olan çeşitli sebzelerin ve otların belirli ölçülerde bir araya getirilip bağlanması ile elde edilir. Kereviz sapı, defneyaprağı gibi sebzelerin bağlanmasıyla et suları hazırlanırken ya da soslar hazırlanırken; yine turşularda, çeşitli yemeklerde ve bazı soslar için hazırlanan fontların (tanesiz beyaz çorba) yapılmasında kullanılır.